Blog
Hap, slik, wat?
Onderstaande blog is een artikel uit het AD.
Lang is er melk, maar dan gaat je baby ook andere dingen eten. Wat dan, in welke vorm, en vanaf wanneer? Kinderdiëtist Stefan Kleintjes en voedingswetenschapper Victoire de Wild geven antwoorden.
Wanneer begin je met de eerste hapjes?
Rond zes maanden, afhankelijk van de ontwikkeling van het kind, is de tijd rijp voor baby’s eerste kennismaking met vast voedsel, maar wel nog in combinatie met borst- of flesvoeding. Dat zijn doorgaans geprakte oefenhapjes, ter gewenning aan andere smaken dan moedermelk.
Kinderdiëtist Stefan Kleintjes: ,,Een kind wil zich ontwikkelen en kijkt de kunst van het eten af bij de ouders. Afhankelijk van het karakter en de positie in het gezin, gaat dat bij de een sneller dan bij de ander.’’
Wat bied je aan: groente of fruit?
Een aantal deskundigen zegt: laat het eerste hapje groente zijn, want fruit lusten baby’s toch wel omdat het net als moedermelk zoet is. Victoire de Wild, docent voeding aan Wageningen University: ,,Bloemkool is goed om mee te beginnen, of sperziebonen; zachte smaken. Geef fruit zo veel mogelijk in de echte vorm, het kind leert de structuur beter kennen als het gewoon een aardbeitje eet.’’
Kleintjes: ,,Ik heb veel adviezen voorbij zien komen de afgelopen veertig jaar. Het maakt niet zo veel uit waarmee je begint. Eten is gewoon eten.’’
Pureer je of geef je stukjes?
De inhoud van kant-en-klare voeding is in meer of mindere mate gepureerd. Het nadeel is dat niet duidelijk is wat je eet en wat er allemaal in zit. De Engelse voedingswetenschapper Gill Rapley adviseert om een kind van zes maanden zelf te laten kiezen (bijvoorbeeld een broccoliroosje) en zelf te laten eten, mits het rechtop kan zitten.
Kleintjes: ,,Kinderen willen, als je ze de kans geeft, het eten pakken en opeten, zoals de ouders ook doen. Het leren eten van stukjes kost een paar maanden oefening. Maak er geen machtsstrijd van, want die verlies je.’’
En geef je een partje sinaasappel of fruitsap? ,,Dan is een partje echt beter’’, zegt De Wild. Knijpfruit, tegenwoordig een populair tussendoortje, bevat vaak louter natuurlijke fruitsuikers, maar het drinken van fruit verzadigt minder snel. ,,Op die manier krijgt je kind heel rap een flinke hoeveelheid suikers binnen.’’
Wanneer eet een kind echt met de pot mee?
Het Voedingscentrum adviseert vanaf negen maanden een warme maaltijd te introduceren. In het begin moet een kind wennen, het zal niet alles opeten. Ouders bepalen wat en wanneer een kind eet, de baby geeft zelf aan hoeveel hij eet.
Hoeveel eet een kind als avondeten?
Gemiddeld genomen zou een kind van 1 tot en met 8 jaar dagelijks 50 gram aan vlees, vleeswaren, vis of goede vleesvervangers moeten eten, stelt het Voedingscentrum. Aan groenten zouden kinderen van 1 tot en met 3 jaar ongeveer 50 tot 100 gram moeten binnenkrijgen en kinderen van 4 tot en met 8 jaar ongeveer 100 tot 150 gram. Kinderen van 1 tot en met 8 jaar zouden dagelijks ongeveer anderhalf stuks fruit moeten eten.
Hoe pak je de kleine voedselweigeraar aan?
Dat is een probleem van alle tijden. Het advies van vroeger geldt nog steeds. Dring niet op, maar bied gewoon aan. ,,Blijf dat doen, tot zeker tien keer toe’’, zegt De Wild. ,,Laat het kind wennen aan het smaakpalet van verschillende groenten.’’
Mag babyvoeding pittig van smaak zijn?
Als de milde kruiden er goed in gaan, kun je een iets pittiger assortiment proberen. Pas op met kerrie, paprikapoeder en peper.
Zijn tussendoortjes echt zo slecht?
In het babyschap van de supermarkt vind je biologische krokante snacks met fruitsmaak, zoals ‘snoepsterren’ van banaan, biet en aardbei. Kleintjes: ,,Je hoeft van eten geen sprookje te maken. Wat is er mis met een stuk appel?’’ De Wild: ,,Een snoepster kan wel voor een keertje, maar nog beter is om echte banaan, aardbei of biet aan te bieden. Kant-en-klare tussendoortjes bevatten vaak te veel zout. De nieren van kinderen zijn nog in ontwikkeling, die kunnen dat niet aan. Een gewoon soepstengeltje voldoet ook.’’
Is zelf gekookt altijd beter dan een potje?
In potjes zitten vaak combinaties van groente. De Wild: ,,Maak liever papjes van één soort, dan went het kind aan de smaak.’’ Kleintjes: ,,Je kunt je afvragen wat beter is: groente die te lang in de koelkast ligt en vervolgens is kapot gekookt, of de inhoud van een blik sperziebonen opwarmen. Waarschijnlijk is het laatste gezonder.’’
Wanneer introduceer je vlees?
Als je kind zes maanden is, is het volgens het Voedingscentrum tijd om vlees of vis bij zijn groentehapje te presenteren omdat dan de ijzervoorraden van het kind uitgeput raken. Elke dag vlees op tafel is niet noodzakelijk, zegt Kleintjes. ,,De mensen in mijn praktijk eten uiteindelijk meer groente, minder vlees en minder zuivel, maar wel meer vezels. De ijzervoorraden van moeder en kind zijn doorgaans perfect.’’
En als ik mijn kind vegetarisch wil opvoeden?
Er zijn veel vervangende eiwitrijke opties verkrijgbaar: ei, tempé, tofu en peulvruchten, of neem een vegetarisch product waaraan ijzer, vitamine B1 en/of B12 is toegevoegd. Let op, want vleesvervangers kunnen veel zout bevatten. Vette vis is een goed alternatief voor vlees.
Mag mijn baby veganistisch eten?
,,Veganistisch eten is niet aan te bevelen voor kleine kinderen’’, zegt zowel Kleintjes als De Wild. Ieder mens heeft vitamine B12 nodig en dat zit niet in plantaardige producten. Vitamine B12 is nodig voor de aanmaak van rode bloedcellen en voor de werking van het zenuwstelsel. Je zult ervoor moeten zorgen dat jij en je kind die dan op een andere manier binnenkrijgen, door bij te slikken in synthetische vorm.
Eten voor de kleintjes, kleintjes van 0-4 jaar leren zelf eten van Stefan Kleintjes is verschenen bij Kosmos Uitgevers (€17,50)